برای حفظ فرهنگ بومی ومتنوع محلی وحراست از آن د رمقابل هجوم فرهنگهای وارداتی و نا سازگار با آداب و رسوم لذا بر آن شدیم که مجموعه ای از ضرب المثتهای ریشه دار و محلی کمیجان را با توضیحات لازم گردآوری نماییم وپس از آن به مرتب نمو دن آنها بپردازیم .بدین جهت از انتقادات وراهنماییها وارسال مطالب توسط شما همشهریان عزیز استقبال نموده و درخواست یاری مینماییم وامید واریم مارا از یاری بیدریغ خود محروم ننمایید .انشاا...
لازم میدانم بعرض بر سانم :الف)که آنچه بعنوان مثلها با زبان آذری محلی بیان میشود بصورت محاورهای وخارج از چارچوب دستور و زبان وقواعد لازم میباشد. ب)کلیه مطالب مندرج در این وب لاگ فی البداهه وبدون تهیه پیش نویس صورت میگیرد لذا تقاضا مندیم ضمن ارائه پیشنهادات
اشکالات دستوری را از ما خرده نگیرید. متشکرم
ضرب المثل 1)ارییه گوره باش باقلا یوکیه گوره داش باقلا
کنایه از رعایت تعادل وبرقراری هماهنگی و موازنه در دخل وخرج وتوان وداشته ها وآسیبها وتهیدات
در مسیر نیل به هدف ازپیش تعیین شده میباشد.
صورت ظاهری ومعنای لفظی :آن عبارتست از اینکه نسبت به مقدار وزن بار(بر روی الاغ) طرف دیگر خورجین یا سار را با بستن مقداری سنگ با طرف مقابل به تعادل برساند - زن نسبت به قیافه ودر آمد و شاءن شوهرش آرایش و خود آرایی و یا هزینه و خرج نماید.
ضرب المثل ۲) سو ایچمگه اشکدن یول گیدمگه اینکدن اورگن : کنایه ای است از تاءنی و وقار ومتانت در رفتار شخصی وپرهیز از کارهای سبک
:عبارتست ازاینکه آب خوردن را از خر و راه رفتن را از گاو یاد بگیر (خر موقع خوردن آب دو لب خود را بهم چسبانده وآب را از میان دو لب بآرامی مینوشد وگاو نیز با آهستگی و وقار تمام راه می پیماید و لذا این دو گونه رفتار باید سرمشق انسان نیز باشد).
۳)دییردی بووسله یانوندا قوز سایوللار:کنایه ازتاءکید فردی روی موضوع خاص وعدم توجه طرف مقابل به گفته های وی به لحاظ عادی بودن
وآشنایی بیشتر گوش شنونده َ بطوریکه گوینده تلاش واصرار در تفهیم موضوع دارد ولی شنونده بی تفاوت به کار دیگر میپردازد وبه زبان بی زبانی می گوید که : میدانم چه میگویی ویا چه میخواهی بگویی به عبارت دیگر :تو بگویی ؛ف؛ من تافرحزاد میخوانم.
صورت ظاهری ومعنای لفظی :بووس=وفس به زبان محلی در محدوده شهرستان کمیجان و مناطق ترک نشین همجوار بووسله=وفسی قوز=جوز =گردو به دلیل اینکه وفس از قدیم الایام معدن گردو در استان ومنطقه مطرح بوده وشمردن گردو توسط باغداران گردو بسیار آسان است و قادرند ضمن گوش دادن به حرف طرف مقابل و انجام کار دیگر گردو را نیز شمارش کنند( ترجمه لفظی:انگار درپیش وفسی گردو میشمارند).
۴)گچن یاقوشا کپنک دوتمازلار:کنایه ا زاینکه :پیشگیری بهتر از درمان است ویا علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد یا : از دی که گذشت هیچ از او یاد مکن ، برای اتفاق واقع شده دیگر نباید چاره جست و یا : نوشدارو بعد از مرگ سهراب!
صورت ظاهری ومعنای لفظی : ترجمه ترکی آن اینست که: به باران باریده پوستین ویا لباس بارانی که انسان را از خیس شدن نجات دهد نمی پوشند. ویا بعد از باران چتر به چه دردی میخورد؟ گچن=گذشته یاقوش=باران کپنک= پوستین ،بارانی دوتمازلار= نمگیرند ، بکار نمیبرند
۵)یری بیل اوتور دیمسینلر دور اوتور:مفهوم آن اینست که: در مجلسی که وارد شدی بدان که کجا بنشینی تا نگویند که پا شو دوباره در جای دیگر بنشین ٬ قبلا جای خود را بیاب.پایت را از گلیم خو دراز تر نکن ٬از کوپن خود بیشتر حرف نزن(معاصر) - یا معادل این شعر ومثل کمیجانی اصل: ای آقایان بیر مجلسه واراننایا خچی اوتور یاخچی دانوش یاخچی گویل گورن دیسین باریک الله یاخچی دور
صورت ظاهری ومعنای لفظی : یر=جا ٬یری=جایت را بیل=بدان اوتور=بنشین٬
دیمسینلر=نگویند٬ دور=پاشو :بدان کجا بنشینی تا نگویند پاشو در جای دیگر بنشین.
یری بیل اوته دیمسین لر دور اوته
باشاخچه قوجاق ورمز بابا می دوله اوه ننه مه خانوم آرواد الده
گلین واروده اوز باشین باقلیا بیلمزده تویلاردا گیدرده باش باقلیا
بقال داشدان اوقولار جین کیشمیشدن
اقاج بار گدیکجه باشون آشاقه دوتار
چوخ ایستین آزا اورقار ساچ ایستین دازا اورقار
اود یاندورار کولین ساتار بیچاره سرباز آرواده سویا گیدر مات مات باخار بیچاره سر باز آرواده
حسابه یانوندا گوج آسولوده
-گلین آجوخاندا توی چورگه یادونا دوشار
2-ائو المورای یازه اول
3-تولکه وار باش کسر قورد ی آده بدنامدی
4-کیشینی بی عاره بستان اکر آروادبی عاره سمنه توکر
5-آقاج بار گدیکجه باشون دوتار آشاقه
6-صبرینن حلوا بیشر ای غورا سندن بسله سن ابریشوم بیتر توت یارپاقوندان(گر صبر کنی زغوره حلوا سازی)
7-دیر دین بووسله یانوندا قوز سایورلار
8-ایش گورنیم ایلسین گوردیرنیم ایلمسین
9-اوتدان کول عمله گلر کولدن اوت
10-چورک قیزارانا کولچه یانار
11-آدام واردور آدامنارون نقشی ده آدام واردور حیوان اوندان یاخچوده
آدام واردور دیندیرنده جان سیلر آدام واردور دیندیرمین یاخچوده
12-باشاخچه قوجاق ورمز
13-اوت ریشه اوستوندا گوگرر
14-زحمت ایتمز
15-تویدان سورا تاماشا!
16-یای گونه یاتوب تولودا اوینوره
17-دووشاننا گووش ایلر دیر منده بیر حیوانام
وور اوقلان داییا باخماز
آتاسه خان اولان اوقله خان اولماز خانوم آرواد ایستر خان اقلان دوقا
یری بیل اوته دیمسین لر دور اوته
باشاخچه قوجاق ورمز
گلین واروده اوز باشین باقلیا بیلمزده تویلاردا گیدرده باش باقلیا
بقال داشدان اوقولار جین کیشمیشدن
اقاج بار گدیکجه باشون آشاقه دوتار
چوخ ایستین آزا اورقار ساچ ایستین دازا اورقار
اود یاندورار کولین ساتار بیچاره سرباز آرواده سویا گیدر مات مات باخار بیچاره سر باز آرواده
حسابه یانوندا گوج آسولوده
همدان اوزاق ده کردیسه یووق ده
اوندا که دیشه میز وار چورگ یوخوموز اوندا که چورک واره موز دیش یوخوموز
بوشدان بیر چیخار برکدن مین
آچولان سفرنی مین عیب آولار آچولمیان سفرنین بیر
رشید بیر دی بیر ایشید
دیشین آرقوره چک قورتور اری وروره چخ قورتور
چورک قزارانا کولچه یانار
تولکه وار باش کسر قورتون آده بدنامده
داش دوشدوگه یرده آقورده
آدام واردور آداملارون نقشیده آدام واردور حیوان اوندان یاخچوده آدام واردور دیندیرنده جان سیلر آدام واردور دیندیر مه سن یاخچوده
اششگین شاققه چخمسه دیلر دونیکه قدوقده
گوگ اششک گیده همدانا گلده اولده قاطور
بو منبم قارا گونیم بو سنی آل یاشول قرمیز بزنماقی
توی دان سورا تاماشا؟
تویوزا گل مه سک تاماشایوزا گللیک
گامانه گیدیر یال دالونا
بابا ننه سین گورمسیده ادعای خدال.گ الرده
چولمکده که چاناقا گلر
چورگه ور چورکچیه بیر چورکده اوستوندا
آته نعللیرلر قارونچا قچین یوخاره قوززیوبده
هاموزاد نازوکلیدن سینر آدام اوشاقه یوقون لوقدان
چوپانی گوینه اولسا ارکک گچیدن سوت ساقار
یاماق کوچیک الوب یرتیق بیوک
بیرده گلین اولساک اوتوروب دوروم مو موزه بیلیک
اششگین بیر کوپیوه قچچه آخسا اولدوسین ده اوردان دوبارا گیدمز
آسمانا بولوت گلیب اورگه چاتلار
قوشدان قورخان داره اکمز
دله دلین گورننه چوماقون قویار قولتوقونا
کریزه سو توکماقونان سو چاقد ماز
آرواد واردور آرپا اونون آش اللر آرواد واردور کیشینه کول باش اللر
بسیارخوبست متشکرم
جناب خسروی باسلام
از اینکه به این سایت سر زدید متشکرم .آزادنیا