آداب و رسوم ویژه کمیجان در سیزده بدر :
مقدمه:علاوه بر آداب و رسوم مشترک و عمومی و ملی مانند رفتن به دامن طبیعت،گره زدن سبزی ،انجام عملیات نمایشی واجرای مسابقات ورزشهای سنتی،تاب بازی ،شاهنامه خوانی و داستان سرایی،چند رسم نیز ویژه و خاص در بین مردم کمیجان از گذشته های دور نسل در نسل اجرا میشود که در جای خودقابل توجه و تامل کارشناسان و اندیشمندان عرصه علوم اجتماعی و جامعه شناسی و فرهنگ فلکورلیک میباشد،که مواردی از آنها بصورت گذرا مورد اشاره قرار میگیرد.
-رها کردن حیوانات وحشی به دامن طبیعت:در زمستان‌های سردو سخت که تمام سطح زمین ماه‌ها از برف پوشیده می شد آهوان از شدت سرما و گرسنگی به بعضی خانه ها پناه می آوردند و دامداران آهوان را طول زمستان در میان گله و رمه خود در اصطبل نگهداری میکردند و پس از پایان دوره سرما و آب شدن برفها و سر از خاک در آوردن گیاهان طی مراسمی در روز سیزده بدر به دشت و صحرا می آوردند و در دامن طبیعت رها میکردند.
یادم نمی رود در یکی از این زمستان‌ها سال۱۳۴۷یا ۱۳۴۸ در باغ خانه(در منتهی الیه- در ضلع جنوبی کمیجان -خانه مان در داخل باغ است و در حال حاضر نیز همان جاست و همان باغ وجود دارد) که پوشیده از برف واز وسط آن نیز جوی آب عبور میکرد،صبح برای شستن دست و صورتم لب جوی آب رفته بودم، خرگوشی را دیدم که در توده برف فرو رفته و گیر افتاده بود ،خر گوش را از میان انبوه برف در آوردم و در اصطبل میان دامها رها کردم و غروب همانروز از درب خانه برای رفتن به سر قنات برای آوردن آب مورد نیاز شرب خارج میشدم که با باز شدن درب حیاط آهویی بی‌درنگ به حیاط خانه وار د شد و آن را نیز به میان دامها بردم ودرصبح روز بعدنیز موقع شستن دست صورت به کنار جوی آب در باغ ر فتم که دیدم آب قنات آنروز قطع بود و در آب باقیمانده در جوب که یخ زده بود در زیر لایه ضخیم یخ تعدادی ماهی و لاک پشتی محبوس شده بودند که با شکستن یخ ،لاک‌پشت و ماهی‌ها را به خانه آوردم که لاک پشت را به میا ن دامها و ماهیان را با آب در ظرف مخصوص ریختم.
از آهو و خرگوش ولاک پشت وماهیها طول زمستان را مواظبت کردیم و روز سیزده بدر آنها را به دشت و ماهیان را به آب قنات سپردیم.
آهو و خر گوش و لاک پشت را که رها کردیم از آنجا که دست آموز شده بودند چند قدم می‌رفتند و توقف میکردند وبه ما نگاه میکردند، به هر حال با سختی از جمع ما فاصله گرفتند و دور شدند ،برای ما هم دل کندن از آنها دشوار بود.
-انداختن سنگ ریزه در قنات حسن آباد:یکی از رسومات دیرینه مردم کمیجان در روز 13 بدر انداختن یکعدد سنگ ریزه در آب قنات حسن آبادکه در ناحیه شمالی این شهر قرار دارد میباشد .اینکاردر هر سال توسط مردم در پایان مراسم باستانی 13 بدر قبل از برگشتن به منزل انجام میشود که بر اساس آن مردم بر این باورند که همه مشکلات، سختیها،ناراحتیها،کینه هاو کدورتها را از خود دور کرده و یا آن سنگ ریزه به داخل آب میاندازند تا آب پاک زلال همه بدیها را با خود بشوید و ببرد و به روشنایی و شفافیت تبدیل کند.
-قاچاقان:از رسمهای دیگر مردم شهر کمیجان رفتن به محل دویدن-دویدنگاه-میدان دو-پیست دو سنتی میباشد که به آن در زبان محلی قاچاقانا گیدمک میگویند.این رسم در زمین دایره ای گود بشعاع سی چهل متری مانند پیست دوچرخه سواری که از محیط دایره به سمت مرکز دارای شیب تقریبا 30 درجه میباشد-در منطقه بووس یوله(راه مالرو قدیمی کمیجان- وفس) جنوب غربی اراضی زیر دست قنات حسن اباد که اکنون به منطقه مسکونی تبدیل شده است -قبل از انداختن سنگ به آب صورت میگرفت.و منظور از اجرای آن ایجاد تحرک ،نشاط و طراوت دسته جمعی در طول سال جدید میباشد. اجرای آن نیزبه اینصورت است که مردان و پسران بطور دسته جمعی بیست سی دور یصورت دویدن محیط شیبدار دایره را دور میزنند .